In de Kunsthal in Rotterdam loopt al even
een tentoonstelling over het werk van Jean Tinguely.
Deze Zwitserse kunstenaar is vanaf de jaren 1970 een bekende
figuur geworden in de kunstwereld.
Hij steefde een zo’n democratisch mogelijke vorm van kunst na.
Daarom werkte hij op allerlei projecten samen met andere
kunstenaars en ontwierp hij kunstwerken waarmee de toeschouwer
op een of andere manier aan de slag kon gaan.
Beweging was misschien wel zijn belangrijkste thema.
Zo maakte hij machines die tekeningen konden maken
en schreef vervolgens een wedstrijd uit om te bepalen
wie het beste kunstwerk kon maken met zijn machine.
Verder maakte hij werken die verder gingen dan kunstenaars als
Kandinsky. Bij Kandinsky lijken de werken haast foto-opnames van
mobiles (nee niet de telefoon). De echte beweging ontbrak.
Niet bij Tinguely. Die maakte machines die echt bewogen en wel zo
dat nooit twee maal dezelfde vorm kon ontstaan.
Ik ben al lang liefhebber van zijn werk en raad iedereen aan
het speciaal rond zijn werk gebouwde museum in Basel te bezoeken.
Of de Kunsthal in Rotterdam.
Daar kocht ik een aantal prentbriefkaarten.
Soms kwamen zijn machines helemaal spontaan tot stand.
Zonder ontwerp maar vaak ook maakte hij tekeningen
in brieven, op tafelservetten of welk stukje papier dan ook.
Later gaan kunstenaars deze manier van werken gebruiken
om hun projecten te bekostigen.
Christo maakt eerst veel schetsen, zeefdrukken enz van een
werk dat hij wil gaan maken.
Verkoopt die en gebruikt vervolgens het geld om de installatie
zoals het inpakken van de Rijksdag in Berlijn te bekostigen.
Hier is een voorbeeld van een schets van Jean Tinguely
in een brief aan Maha Sacher uit 1983.
Dit is een voorbeeld van hoe toeval een grote rol speelt in zijn werk.
Tinguely wordt gevraagd door de zwitserse overheid mee te werken
aan een groot project met veel andere kunstenaars.
Het is de bedoeling dat ze gaan werken in een bepaalde ruimte.
Die ruimte blijkt erg donker te zijn.
Dus maak je een grote lamp.
‘Der Luminator’ heeft lang het centraal station van Basel verlicht.
Het is een machine die licht geeft en continue beweegt.
Der Luminator, 1991.
In Zwitserland bestond/bestaat een grote fabriek waar onder andere treinen
werden gebouwd. De firma heet Von Roll en was/is gevestigd in Olten.
Jean Tinguely kreeg toestemming een fabriekshal die moest verdwijnen
te doorzoeken op bruikbaar materiaal (tandwielen en ander ijzer).
Veel van de tandwielen zijn terecht gekomen in dit werk.
Het beweegt en maakt muziek.
Fatamorgana (Meta-harmonie No. 4), 1985.
Een specialisme van Tinguely waren machines die met veel lawaai
en vuurwerk zichzelf vernietigden.
Daarmee aangevend hoe relatief kunst is.
Kunst is niet perse hoogdravend, ingewikkeld, herheven.
Dit werk leverden nogal wat opschudding op en vestigde
zijn naam.
Ad Petersen/Jean Tinguely, La Vittoria, Milaan 28/11/1970.
Nog een voorbeeld van een ontwerpschets van Tinguely.
Uit een brief aan Maja Sacher.
Ragtime for Maja, 1983.
Argusvlinder 